Historia Szkoły Podstawowej im. Świętego Stanisława Kostki
w Nowej Wsi Szlacheckiej

(opracowana na podstawie dokumentów szkolnych)

 

Szkoła w Nowej Wsi Szlacheckiej istniała już od roku 1820. Nauka odbywała się w domach prywatnych, wynajmowanych przez Rząd Krakowski. Pierwszymi nauczycielami byli: p. Ludwikowski (1820-1824), p. Foltyński (1824-1831),
p. Krupiński (1831-1838) - imion niestety szkolna kronika nie podaje. W roku 1837 ówczesny Rząd Krakowski przeniósł nauczyciela Krupińskiego z Nowej Wsi Szlacheckiej do Kaszowa i dzieci z Nowej Wsi Szlacheckiej podążyły za nim. Po kilku latach, nie wiadomo z jakich powodów, szkoła w Kaszowie przestała istnieć i dzieci nowowiejskie aż do 1849 roku nie uczyły się nigdzie. W 1849 r. mieszkańcy Kaszowa i Nowej Wsi Szlacheckiej wybudowali wspólnie drewnianą szkolę i odtąd dzieci uczęszczały aż do roku 1875 do szkoły w Kaszowie.

Od 1876 r. Gmina Nowa Wieś Szlachecka stosując się do rozporządzenia władz szkolnych wybudowała na gruncie gminnym swoją szkolę murowaną, w której
„W imię Boże 2 lutego Roku Pańskiego 1877” rozpoczęto nauczanie. Pierwszym nauczycielem i zarazem kierownikiem został Piotr Michalik. Szkoła posiadała wtedy dwie sale lekcyjne i mieszkanie dla nauczyciela. W drugiej Polowie lutego przybywają do szkoły  pierwsze pomoce naukowe i pierwsze podręczniki (8sztuk),
a 23 lutego ksiądz Wawrzyniec Oprządek z Liszek zostaje wybrany na miejscowego nadzorcę szkolnego. W październiku wybudowano przy szkole stodołę, stajnię drewnianą i piwnicę murowaną. Szkoła dotąd filialna została podniesiona do rzędu szkól etatowych. Na owalnej pieczęci szkoły z tego okresu widnieje napis „Szkoła Etatowa w Nowej Wsi Szlacheckiej”. W tym tez roku wójt tej gminy Jan Płatek na prośbę kierownika przydzielił szkole 2 morgi gruntu z pastwiska gminnego.

12 listopada 1883 roku uczniowie uroczyście obchodzili rocznicę Odsieczy Wiedeńskiej, podkreślono waleczność i pobożność polskiego króla. Dzień ten był wielkim świętem dla całej wsi.

W 1885 roku wokół szkoły wybudowano rowy celem obsuszenia budynku, gdyż w szkole wyrósł grzyb o średnicy 40 cm.

W 1886 r. wprowadzono do nauczania kobiece roboty ręczne, do szkoły przybywają pierwsze pozycje z literatury pięknej, wśród nich 4 tomy poezji Adama Mickiewicza. W lipcu 1885 r. ogrodzono (balaskami) budynki szkoły , a w 1907 r. odbył się gruntowny remont szkoły.

5 grudnia 1908 r. w całej Galicji, a także w Nowej Wsi Szlacheckiej, świętowano 60-lecie rządów cesarza Franciszka Józefa II. Wspólnie odśpiewano hymn narodowy: „Boże coś Polskę”.

W 1910 roku wieś zaczęła myśleć o budowie nowej szkoły. W 1914 r. zgromadzono materiał, zrobiono projekt i kosztorys. Wojna przerwała te wielkie plany. Materiał został rozkradziony, a nauczyciel zmobilizowany do wojska (po wojnie powrócił).

Od 1912 roku realizowano plan nauki 4-klasowej, a od 1920 r. zaczął obowiązywać program 7-letniej szkoły powszechnej (5-klasowej). Nauka w czasie I wojny światowej odbywała się okresowo, o ile pozwalały na to warunki. W Kronice czytamy też, że w 1920 r. dzieci uczą już trzy nauczycielki i kierownik szkoły. Klasy są liczne, do szkoły uczęszcza ok. 300 uczniów. Jest bardzo wysoka drugoroczność, ponad 50% w niektórych latach.

Po I wojnie znów odżyła myśl o budowie szkoły. Około 1921 r. mieszkańcy wsi zbudowali cegielnię, która przynosiła dochody na budowę szkoły. Z niewiadomych przyczyn została ona jednak zlikwidowana, a w tym miejscu urządzono boisko szkolne.

Dużym osiągnięciem dydaktycznym jak na ówczesne czasy było pójście w 1925 r. dwóch uczniów do Gimnazjum oo. Kapucynów i oo. Franciszkanów oraz pierwsza konferencja kierowników z okolicznych szkoł. Dzieci ze szkoły brały także udział w poświęceniu sztandaru szkolnego w Wołowicach.

Rok 1926 przynosi wyraźny podział wsi na dwie frakcje: „Górzanie” i „Dolanie”. Pierwsi dążyli do remontu szkoły, zaś drudzy do budowy. W ostateczności zwyciężyli „Górzanie” i szkołę remontowano. Naukę rozpoczęto dopiero pod koniec października 1927 r. według planów szkoły 5-klasowej. Warto wspomnieć, że w tym okresie prowadzona była oświata pozaszkolna na tematy związane z uprawą roślin i hodowlą zwierząt, jak również prowadzone były kursy robót ręcznych dla kobiet.

Od roku szkolnego 1927/28 wprowadzone zostały indywidualne karty ucznia
od I klasy. W tym także roku oficjalnie założono bibliotekę szkolną i rozpoczęto prenumeratę czasopism „Płomyk” i „Płomyczek”. Do osiągnięć tego roku szkolnego zaliczyć należy także udział dzieci w „Święcie Pieśni” w Skałkach Mnikowskich
i zdobycie przez nich prawie wszystkich pierwszych nagród. W następnym roku powołano Szkolną Kasę Oszczędnościową (SKO), zaś w 1934 r. Szkolne Koło LOPP.

Na przełomie roku 1931/32 nasza placówka brała udział w przeprowadzeniu spisu ludności- Nowa Wieś Szlachecka liczyła wówczas 1097 mieszkańców.

W roku 1935 szkołę odwiedził Książe Adam Stefan Sapieha – arcybiskup krakowski. Wizyta była powiązana z faktem, że zakupiono plac pod budowę kościoła, wykonano plany budowlane i zgromadzono część materiału.

12 V 1935 r. dotarła wiadomość o śmierci Pierwszego Marszalka Polski- Józefa Piłsudskiego- w kraju zapanowała żałoba. Cala szkoła udała się na pogrzeb na Wawel i oddala hołd wielkiemu Polakowi. Śpiewano pieśni, które są do dziś znane wśród tutejszych mieszkańców.

W roku szkolnym 1935/36 założono Koło Byłych Wychowawców, a także wyposażono bibliotekę szkolną w książki ze Szkoły Rolniczej w Czernichowie.

W czerwcu 1937 r. szkoła otrzymała z Rozgłośni Krakowskiej pierwszy we wsi aparat radiowy, z którego korzystali nie tylko uczniowie, ale także ludność całej wsi.

W roku szkolnym 1937/38 założono organizację uczniowską – Tow. PP PSP- odpowiednik obecnego Samorządu Szkolnego, powstał również sklepik uczniowski. Przez cały wyżej wymieniony rok młodzież korzystała z audycji radiowych i prowadziła korespondencję międzyszkolną z dziećmi z Wołynia. Na początku grudnia instruktorzy Izby Rolniczej z Krakowa wyświetlili w szkole (dla dorosłych) film „O racjonalnej hodowli bydła” , również odbył się kilkugodzinny kurs rolniczy.

16 czerwca 1937 r. dzieci szkolne brały udział w sypaniu Kopca Piłsudskiego. W 1939 r. młodzież złożyła i ofiarowała na Fundusz Obrony Narodowej (FON) kwotę w wysokości 14,05 ówczesnych zł.

W czasie II Wojny Światowej prowadzenie kroniki zostało przerwane, choć nauka odbywała się i był stały nauczyciel (o obco brzmiącym nazwisku). Jego następca zapisał po wojnie (zbierając wiadomości od ludzi), że był on w konflikcie z mieszkańcami i donosił Niemcom o nielegalnej hodowli zwierząt w ich zagrodach. Nic więc dziwnego, że naukę czytania prowadził tu także ks. Andrzej Paryś
w zakrystii, w domach prywatnych i na ulicy. Nie było podręczników (dyrektor wszystkie prace naukowe i podręczniki oddal do Urzędu Gminy. Jedynym źródłem wiedzy był miesięcznik „Ster”). Budynek szkolny zajmowany był okresowo na cele wojskowe.

Po wojnie 1 kwietnia 1945 r. przybył do szkoły nowy dyrektor J. Myszkowski, który zajął się remontem i zaopatrzeniem w podręczniki i pomoce naukowe.

W trzy lata po wojnie młodzież szkolna pojechała oddać hołd ofiarom II Wojny Światowej do niemieckiego obozu zagłady w Oświęcimiu.

W 1949 r. rozpoczyna się nowy etap w historii szkoły: wprowadzono język rosyjski, zaczęto upolityczniać nauczycieli, wprowadzono kursy dla analfabetów, przeprowadzono szczepienia ochronne przeciw gruźlicy i gruntowne badania ludności. Od 1951 r. funkcjonuje w szkole Polski Czerwony Krzyż (PCK). Zakupiono apteczkę na użytek dzieci i mieszkańców. Realizowany jest program szkoły 7-letniej. W roku 1951/52 uczniowie ostatniej klasy zdawali egzamin ukończenia szkoły podstawowej.

Od roku 1952 dyrektorem szkoły jest Jan Stachnik, który zastaje budynek w fatalnym stanie (dach i sufit są zgnile i grożą zawaleniem).

W 1953 r. dyrektor szkoły zostaje aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa,
a po 2 dniach zwolniony. W tym roku podjęta zostaje decyzja o kapitalnym remoncie szkoły, ma być także dobudowane (na koszt wsi) piętro. Powstaje Komitet Budowy Szkoły. Jesienią 1953 r. wybudowano budynek gospodarczy, a w październiku 1954 Państwowe Przedsiębiorstwo Robót Budowlanych z Krakowa przystąpiło do kapitalnego remontu. Następuje teraz dobudowa piętra – z przeznaczeniem na mieszkania dla nauczycieli. Od 20 X nauka dzieci odbywa się w izbach wynajętych na wsi (są to pomieszczenia w starych, pustych domach). Dopiero w grudniu Wydział Oświaty przejmuje kontynuację budowy piętra. Jest to korzystne dla mieszkańców. Rok szkolny 1955/56 rozpoczęto w nowododanej szkole (4 sale lekcyjne i mieszkania dla nauczycieli). W październiku Komitet Rodzicielski przeprowadził odwodnienie wokół szkoły, wykonano także nową piękną elewację budynku.

W 1956 r. chwilowo, a od 1958 r. całkowicie wyprowadzono ze szkoły religię, równocześnie usunięto krzyże z sal szkolnych.

W 1958 r. przy elektryfikacji wsi doprowadzono na koszt Komitetu Rodzicielskiego prąd do budynku szkoły.

W latach 1959/60 oprócz PCK funkcjonuje SKOW, TTRR a od września 1960 – drużyna harcerska. W grudniu po raz pierwszy zostały przebadane dzieci szkolne przez lekarza i dentystę. W czerwcu 1961 r. po raz pierwszy w powiecie krakowskim urządzono „Święto Pieśni i Tańca” śladem lat przedwojennych. Brali w nim udział nasi uczniowie, a 21 czerwca młodzież szkolna odwiedziła Wawel, by zobaczyć arrasy, które po 222 letniej tułaczce powróciły z Kanady. W roku 1964/65 szkoła uroczyście obchodziła 100-lecie urodzin Stefana Żeromskiego, 600-lecie UJ, a w 1966 roku 1000-lecie Państwa Polskiego.

W 1967/68 R. dzieci uczą się znowu w wynajętych salach, bo szkoła jest za ciasna. W związku z tym powstał projekt budowy „Domu Nauczyciela”.

W grudniu 1968 r. szkoła zgłasza udział w konkursie pt: „Szkoła bezpiecznym miejscem dla dzieci”, w którym zajmuje jedno z czołowych miejsc i otrzymuje dyplom uznania. Następnie bierze udział (1969/70) w konkursie o najestetyczniejszy wygląd szkoły i kącik harcerski. Zajmuje pierwsze miejsce w powiecie. Harcerze brali także udział w konkursie leninowskim, spartakiadzie kościuszkowskiej i w rajdzie podkrakowskim.

W 1970 r. zakupiono telewizor czarno-biały i pierwszy we wsi magnetofon.

W roku 1972 władze myślą o likwidacji 8-klasowej szkoły, ostatecznie upada projekt budowy „Domu Nauczyciela”, zostaje on skreślony z inwestycji z powodu reformy szkolnej. Placówki z taką ilością dzieci jak szkoła w Nowej Wsi Szlacheckiej mają prowadzić klasy I-IV i ognisko przedszkolne. Pracować będzie 2-3 nauczycieli, a zatem szkoła posiada dostateczne warunki lokalowe. Wieś stanowczo sprzeciwia się tej decyzji.

W latach 1972/73 prężnie działa Kółko Artystyczne i harcerstwo pod opieką D. Matusik. Duży nacisk kładzie się na prace pozalekcyjne, każdy nauczyciel prowadzi lekcje pokazowe. W tym to roku Drużyna Harcerska na przeglądzie
w Czernichowie zajmuje I miejsce, a na przeglądzie powiatowym- II miejsce.

W roku szkolnym 1977/78 zespól artystyczny i drużyna harcerska zajmują I miejsce w akademii „I – Majowej” i jako wyróżniające się występują w programie na Dzień Zwycięstwa. Na dowód uznania Bank Spółdzielczy w Czernichowie i GS „Samopomoc Chłopska” objęli patronat i przyznali nagrodę pieniężną na urządzenie harcówki.

W roku 1977 wypadało 100-lecie szkoły. Z tej okazji dyrektor Jan Stachnik chciał nadać nowe imię szkole. Mieszkańcy wsi solidarnie nie zgodzili się na wybór nowego patrona, wyraźnie zaznaczyli, że szkoła nosi imię Świętego Stanisława Kostki i takiego patrona ma mieć. Do obchodów jubileuszu nie doszło.

W 1978 r. przybywa kolejny dyrektor. Jest nim Jan Stawiski. Za jego czasów wymieniono w szkole sieć siłową i oświetleniową.

Ilość dzieci zmniejszała się systematycznie i lekcje w szkole odbywały się w systemie klas łączonych. Praca nauczycieli była niezwykle trudna, więc nie można się dziwić, że kronika wspomina o stałych brakach kadrowych.

W roku 1979 uczeń klasy VII  Wiesław Stawiski otrzymuje dyplom honorowy Kuratora Oświaty i Wychowania za wybitne osiągnięcia w nauce i udział
w olimpiadach wojewódzkich, natomiast w maju 1984 r. Jacek Stawiski i Dorota Poniedziałek zajęli I i II miejsce w Gminnym Konkursie  Wiedzy o II Wojnie Światowej , zorganizowanym przez ZG ZBOWID-u w Czernichowie.

W roku 1985 założono w szkole nowe ogrodzenie i zrobiono regulację instalacji centralnego ogrzewania. W 1986 r. szkoła otrzymała zestaw segmentów, stolików i krzeseł do klas.

Od roku 1988 r. dyrektorem szkoły była mgr Elżbieta Woźny. Wskutek transformacji ustrojowej od 1989 r. przyszły czasy dla oświaty tak trudne, że liczyło się tylko przetrwanie. Praktycznie oprócz pensji dla nauczycieli Kuratorium nie finansowało nic więcej. Pracę szkoły wspierał Gminny Ośrodek Kultury. Dzięki temu nasza szkoła mogła normalnie funkcjonować, a dzieci rozwijać swoje zainteresowania i zdolności.

Od 1 stycznia 1995 r. szkołę przejęła gmina. Sytuacja finansowa poprawiła się znacznie. Gmina na bieżąco regulowała rachunki za prąd i gaz, na kredę nie trzeba było pożyczać od Komitetu Rodzicielskiego. Wójt i Zarząd Gminy systematycznie zaczęli się spotykać z dyrektorami, poznawać warunki w jakich pracuje każda placówka oświatowa na ich terenie. Oprócz pieniędzy na bieżące wydatki znalazły się środki na dalszą działalność pozalekcyjną i nauczanie dodatkowych języków obcych.

W działalności wychowawczej naszej szkoły pomagał i służył pomocą proboszcz tutejszej parafii ks. Albin Uja. Jego nagła śmierć 13 stycznia 1996 r. była olbrzymią stratą dla Nowej Wsi Szlacheckiej. Cała wieś, dzieci, młodzież i nauczyciele wspólnie przeżywali tę bolesną stratę i wspólnie pożegnali na tutejszym cmentarzu tego wspaniałego kapłana.

Z dniem 1.09.2001 roku dyrektorem szkoły została mgr Barbara Wierzbowska. Sytuacja szkoły nie była łatwa. Nauczyciele niezbyt chętnie wybierali tą szkolę jako miejsce pracy gdyż praca była niestabilna. Szkoła mogła w każdej chwili zostać zlikwidowana.

W 2002 roku odbył się kapitalny remont sali gimnastycznej oraz wymiana dachu na całym budynku. Zakupiono nowe  drzwi do szkoły dzięki ofiarności rodziców.

29 września  2002 roku odbył się jubileusz 120 - lecia szkoły .Wykonano piękne wystawy, urządzono izbę regionalną. Zaproszeni goście uczestniczyli w odprawionej przez proboszcza ks. Tomasza Kalisza oraz przez wychowanka tutejszej szkoły
ks. Stefana Trojana mszy świętej. Na uroczystość zostali zaproszeni byli dyrektorzy, nauczyciele, absolwenci , rodzice, władze gminy.

W  styczniu 2005  roku wójt gminy Czernichów Pan Zbigniew Morawski  zgłosił  do Rady gminy propozycje likwidacji szkoły. Rada Gminy nie zagłosowała za likwidacją. Szkoła pozostała .

W lutym  2006 roku przybył na parafię ksiądz Włodzimierz Szatanik , który objął obowiązki proboszcza i  katechety. Pożegnaliśmy dotychczasowego proboszcza księdza Tomasza Kalisza, który został przeniesiony na parafię do Wróblowic.

29.09.2007 roku obchodziliśmy jubileusz 130- lecia szkoły. Wśród zaproszonych gości  był Małopolski Kurator Oświaty Józef Rostworowski. Uroczystość doskonale zorganizowana przy udziale grona pedagogicznego i rodziców. Wielką pomoc okazali miejscowi strażacy z OSP oraz Koło Gospodyń Wiejskich.

W 2008 roku została oddana do użytku dobudowana część szkoły w której znajduje się sala komputerowa sfinansowana przez EFS. 21 maja 2009 roku szkołę wizytował biskup Jan Zając dokonując poświęcenia nowej części szkoły.

W roku 2009, ze środków z funduszu Radosna Szkoła, na podwórku szkolnym został urządzony plac zabaw.

W roku szkolnym 2017/2018 nowym dyrektorem została  mgr Lucyna Socha–Siejka. Rozpoczął się czas przemian w oświacie, została wprowadzona szkoła ośmioklasowa. Po raz pierwszy od 18 lat w szkole uczy się klasa VII.

Dnia 14 października 2017 roku świętowaliśmy 140 – lecie szkoły. Uroczystość zgromadziła nauczycieli, uczniów i absolwentów, rodziców, mieszkańców środowiska lokalnego. Wśród gości znaleźli się Pan Szymon Łytek Wójt Gminy Czernichów, Pani Zofia Pyla Radna Powiatu Krakowskiego, Pani Joanna Wrońska Radna Gminy Czernichów, Pan Dariusz Mastek Sołtys Wsi, Pan Stanisław Fic Prezes OSP, Pan Kazimierz Przebinda Komendant OSP oraz dyrektorzy ze szkół z gminy Czernichów: Pani Ewa Chodźko Dyrektor Szkoły Podstawowej w Rusocicach, Pani Stanisława Kapusta Dyrektor Szkoły Podstawowej w Wołowicach, Pani Małgorzata Sadomska Dyrektor Szkoły Podstawowej w Rybnej, Pani Ewelina Tomska Dyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Przegini Duchownej, Pan Stefan Pagacz Dyrektor Szkoły Podstawowej w Czernichowie. Uroczystość rozpoczęła się Mszą Świętą celebrowaną przez Księdza Proboszcza Włodzimierza Szatanika w Kościele p.w. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych. Następnie w uroczystym przemarszu ze sztandarem szkolnym i sztandarem OSP udaliśmy się do remizy Ochotniczej Straży Pożarnej, gdzie odbywały się kolejne części uroczystości - widowisko słowno-muzyczne o historii Szkoły od jej powstania czyli 1877 roku, aż do czasów obecnych, występ gościa specjalnego – Marcina Dańca i wspólne świętowanie przy suto zastawionych stołach. W organizację uroczystości zaangażowało się grono pedagogiczne, uczniowie, Rada Rodziców, Koło Gospodyń Wiejskich, OSP, władze samorządowe i wielu mieszkańców Nowej Wsi Szlacheckiej.

Historia pisze się dalej, a obecni pracownicy i uczniowie Szkoły Podstawowej im. Świętego Stanisława Kostki w Nowej Wsi Szlacheckiej stają się jej częścią.

Kontakt

Szkoła Podstawowa im. Świętego Stanisława Kostki
ul. Szkolna 2
32-060 Nowa Wieś Szlachecka
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
 
Sekretariat
poniedziałek - piątek 7.00 - 15.00
tel. 12 270 79 67

 

Społeczność

Początek strony